Macieju zaczytałem się w Twojej książce. To piękna opowieść, a właściwie rejs przez czas i przestrzeń za linię horyzontu do Strefy Czasu, który już minął. On minął, ale jednak trwa w naszej pamięci. Oderwać się od niej nie można… Czytam na brzegu morza, fale uderzają w piaszczyste łachy, spieniają się i wracają. To dobry podkład dla Twoich morskich opowieści. Wszystko dopełnia wiatr, słońce, błękitne niebo…

Piotr Owczarski – żeglarz, historyk żeglarstwa

Po lekturze Twojej książki, zamówiłam 4 sztuki, dla każdej dziewczynki na przyszłość. Przyjemność czytania była ogromna, ciekawa i ciepła książka. Czyta się ją szybko i żal kiedy zbliża się koniec, często jednak wracam do niej przy kawie.
Mam nadzieję, że dobrze się sprzedaje i że zysk pozwoli skutecznie zasilić kasę hospicjum. Ja sama planuję zamówić jeszcze dwie w październiku, dla moich przyjaciół, których synowie właśnie zdobyli patent żeglarza i z zamiłowaniem pływają.

Monika Schulde-Jagiełło – nie żegluje

Ahoj ! Macieju, czytałem Twoje pisanie niespiesznie, co raz to robiąc małe przerwy, zwłaszcza w pierwszym rozdziale, kiedy to często napotykałem różne „kawałki” odświeżające mocno zamgloną już moją pamięć. W Giżycku, a dokładnie w Wilkasach byłem dwa razy na obozie żeglarskim, oczywiście wędrownym. Było pięknie. Mieliśmy do dyspozycji trzy jednostki, „Duże Żelazko”, „Małe Żelazko” i dezetę. Wspominam nocne wachty przy ognisku, wspólne śpiewanie czy gotowanie. Oczywiście była też portowa knajpa (jak śpiewała Alicja M.), była to słynna w tamtych czasach (może nadal) „Sielawa” w Mikołajkach. Zamykam oczy i widzę dziewczynę tańczącą na stole, ha. Na Śniardwach dało nam popalić, ogromna fala, pęknięty rumpel, który trzeba było wzmacniać linką, bo na kursie nikt nas nie uczył, że trzeba mieć przy sobie krawat… Wtedy to pierwszy raz widziałem, na wantach ogniki św. Elma. Oczywiście burłaczyliśmy, w którymś kanale byłem przy sterze i ktoś z przepływającego pasażerskiego stateczku zrobił zdjęcie, odpowiednio kadrując żeby nie było widać ciągnących jacht, i zamieścił w „Panoramie Północy”.

Wspominasz Pentland Firth, przepływałem tamtędy będąc, w ramach zwiadu na „Tyśmienicy”, zapamiętałem ogromne wiry dookoła. Potem płynęliśmy między Szkocją i Irlandią. Niezapomniane widoki i ornitologiczny raj. Tam zobaczyłem najpiękniejszy, jaki widziałem w życiu, księżyc w pełni na tle konturów grupy skał wystających z wody.

Piszesz, że łowiliście na „Likosarze” na południowej półkuli, a potem w drodze powrotnej przepływając przez równik był chrzest równikowy. Uważny czytelnik może mieć trudności ze zrozumieniem dlaczego nie przepływaliście wcześniej przez równik w tamtą stronę i będzie się zastanawiać, że może jakoś dopłynęliście od spodu, co mogłoby być dowodem, że ziemia jest płaska… bo do głowy mu nie przyjdzie samolotowa wymiana załogi. Myślę, że w wydaniu pośmiertnym „M.K. prace zebrane” powinieneś zrobić wyjaśniający odsyłacz.

Też miałem kiedyś, podobną jak Ty z Czesiem, rozmowę. Pamiętam, że ogarnęło mnie coś w rodzaju dumy, że wybrał mnie na tę rozmowę.

„Belona” widzę miała szczęście do ratowania potrzebujących pomocy. Po rejsie, o którym Ty piszesz, ja byłem na pokładzie i tym razem uratowaliśmy trzech senegalskich rybaków, którym zepsuł się silnik i wyniosło ich daleko na pełne morze. Trzeba było ich wyciągać, razem z pirogą.

Piszesz gdzieś cytuję „…albo mieliśmy specjalne zadania zwiadowcze czy badawcze”. Uważny czytelnik może pomyśleć, że autor działał pod przykryciem wykonując specjalne zadania dla służb…

Konstanty Chłapowski – biolog morza, ichtiolog

Maćku, zagłębiłem się w lekturę z dużą uwagą. Gratuluję! To bardzo ważna książka, która jest pewnego rodzaju podsumowaniem minionych lat w naszym żeglarstwie. Książkę czytałem niemal z wypiekami, odnajdując tam elementy związane z moim żeglarskim i zawodowym życiem. Poruszasz wiele istotnych i ważnych problemów dawnego i dzisiejszego żeglarstwa, w którym z racji uprawianego zawodu nie mogłem aktywnie uczestniczyć, ale byłem zawsze przy żeglarstwie obecny. Moje wcześniejsze zejście z zawodowego pływania było między innymi spowodowane pragnieniem żeglowania. W 1972 roku, podczas postoju m/t NIEDZICA w Plymouth zaprzyjaźniłem się z Zbyszkiem Puchalskim, który właśnie przygotowywał się do atlantyckich regat. Załoga naszego statku zajęła się remontami na MIRANDZIE, a Zbycha gościliśmy na naszym statku z wiktem i opierunkiem. Krzysiu Baranowski, przed swoim pierwszym wielkim rejsem na „Polonezie” spędził wiele godzin na podłodze w moim domu w Warszawie, gdzie na mapach Atlantyku, planowaliśmy wspólnie różne warianty przejścia oceanu (…) Cóż jeszcze mogę tu dodać, książka znakomita, dobrym, komunikatywnym językiem napisana i bardzo potrzebna, gdyż przypomina o rzeczach ważnych, o których nie można zapomnieć. Końcowy akcent ekologiczny bardzo ważny i dobrze, że puentuje tą książkę, którą wszystkim moim znajomym polecam.

Lobo Tomasz Sobieszczański – kapitan żeglugi wielkiej rybackiej, kapitan jachtowy

Z wielką przyjemnością przeczytałam Twoją książkę. Jeszcze raz gratuluję jej wydania!

Teresa Radziejewska – oceanografka, biolożka morza

Zrobiłeś coś, co chyba kiedyś chciałeś, żeby zrobił Wojtek Jacobson. Zrobiłeś antologię żeglarstwa polskiego. Dobrze, że coś takiego powstało. Fajnie to opracowałeś.

Henryk Wolski – kapitan jachtowy

Twoja książka też zamiast posłużyć mi, jako źródło wiedzy, jak normalnemu śmiertelnikowi, wywołała we mnie sentymentalną podróż do Pyrzyc, gdzie w ósmej klasie w szkole podstawowej nr 3, cały rok przygotowaliśmy się do obchodów przyjęcia imienia Leonida Teligi. Cały rok uczyliśmy się piosenki ” …bo jesteśmy przecież zakochani, w białych żaglach, słońcu i radości…” Piosenka wynurzyła się nieoczekiwanie z podświadomości, ożywiła wspomnienia tego czasu. Czasu święta szkoły, ale i naszego z nią pożegnania. Po ośmiu latach bycia razem, ruszaliśmy, jak Teliga, w nieznany nam świat. W moim przypadku niepewnie, z żalem.

Pewnie nie zakładałeś Macieju takich reakcji podczas czytania Twojego dzieła. A do tego dodam filozoficznie, jak my wszyscy jesteśmy powiązani. Kto by się wtedy spodziewał, że Cię w moim dorosłym życiu, poznam…

Dorotka Rhein – nie żegluje

Książkę już przeczytałem, bardzo mi się podoba, przypomina stare czasy, rejsy, ludzi. Musze przyznać że dość często pociły mi się oczy. Może nostalgia za tymi czasami, które były i już się nie wrócą. Przypomniały mi się szczegóły o których już zapomniałem. Dobrze piszesz Macieju, masz dar do tego, może jeszcze coś wymyślisz? Szkoda tylko że to wszystko co jest pozytywne w Polsce ma taki mały zasięg.

Jak to przekazać innym? Ludzie się pytają „a Polska ma dostęp do morza?”

Kazik Jasica – żeglarz, człowiek „Marii”

O różnych obliczach morskiego żeglarstwa pisze Maciej Krzeptowski w swej niedawno wydanej książce zatytułowanej „Trzymam się morza”. Naukowiec – ichtiolog, muzealnik, a przy tym kapitan jachtowy mający już za sobą dziesiątki lat doświadczenia morskiego, nie ogranicza się do relacji z odbytych wypraw naukowych na statkach rybackich oraz z bliższych i bardzo dalekich rejsów na różnych jachtach. Swoją opowieść rozszerza o relacje i opinie wielu żeglarzy, rybaków i innych ludzi związanych z morzem. W efekcie otrzymujemy bardzo cenny źródłowy opis znacznej części historii polskiego żeglarstwa morskiego w powiązaniu z bliskim autorowi rybołówstwem dalekomorskim.

Przede wszystkim prezentuje w tej książce nieco inny od powszechnego ogląd żeglarstwa morskiego. Pokazuje je jako wspaniałą szkołę życia i kształtowania ludzkich postaw. Symbolami doceniania minionych wydarzeń, a zarazem braterstwa ludzi morza mogą tu być pamiątkowe tablice, umiejscowione z jego inicjatywy bądź przy współudziale w tak odległych miejscach jak: stacja naukowa PAN w Hornsundzie na Spitsbergenie, wyspy Trobrianda w Papua-Nowa Gwinea, Muzeum Morskie w Reykjawiku na Islandii, port Hantsholm na Półwyspie Jutlandzkim, czy Bahia Boria w Cieśninie Magellana.

Żeglarstwo – przypomina – może także wnosić i wnosi znaczący wkład w badania naukowe prowadzone na morzach, oceanach i odwiedzanych lądach. Temu tematowi, opierając się na własnych doświadczeniach i dokonaniach innych żeglarzy, autor poświęca odrębny rozdział książki. I znów ukazuje w nim, że pamiętne dalekie wyprawy polskich żeglarzy na jachtach: „Dar Opola”, „Śmiały”, „Dar Szczecina”, „Maria”, „Vagabond” i innych, nie były jedynie żeglowaniem dla własnej przyjemności. Maciej Krzeptowski zwraca także uwagę na możliwość angażowana się samych żeglarzy w ochronę środowiska naturalnego.

„Trzymam się morza” to warta polecenia, bardzo pouczająca i ciekawa książka, z której wynika, że żeglarstwo może być także znakomitym sposobem na godne życie.

Zygmunt Kowalski – kapitan jachtowy, dziennikarz

Maćku,

jestem po lekturze „twojego trzymania się morza”; gratuluję! Czytałem z zainteresowaniem: imponująca erudycja, rzetelna wiedza, wartościowe uporządkowanie ujęte w strukturze ułatwiającej żeglugę przez Twoje oceany, a ponadto bogata ikonografia, tworzą całość wartościowego dzieła również w wymiarze edytorskim. Pod tym względem książka zasługuje na szczególne wyróżnienie, ale skoro ma się przy sobie takich „profesjonalnych pomocników”… – masz za co dziękować Pani Janinie

Ciekawie prowadzisz narrację łącząc w jednym nurcie historię polskiego żeglarstwa z wybranymi faktami rybołówczych zmagań, rejsów i prac naukowych; powiązań tak istotnych i charakterystycznych dla polskich żeglarzy i rybaków, a zahaczanych zwykle epizodycznie, często nad wyraz sentymentalnie. Odkrywasz ważny element istoty rozumienia morza w szerszym aspekcie, kwestii odpowiedzialności oraz wspólności w tak ujmowanej egzystencji. A poza tym przypomniałeś mi wiele osób, które znałem, szanowałem, więc pobyłem z nimi, dziękuję.

Zbigniew Kosiorowski – kapitan jachtowy, pisarz, dziennikarz

Góral, który pokochał morze.

Czytając tę książkę, ostatnią w kończącym się pojutrze roku, miałem wrażenie, że jestem w tawernie portowej, np. w Szczecinie i słucham opowieści wilka morskiego. Tym Wilkiem (przez duże W) był dr Maciej Krzeptowski, którego poznałem przed laty, kiedy jacht Maria z legendarnym kapitanem, Ludomirem Maczką zawinął do Auckland. Książka, „Trzymam się morza”, która w tym roku się ukazała jest pełna osobistych refleksji autora, znanych i nieznanych faktów z dziejów żeglarstwa, fascynujących zdarzeń, anegdot, cytatów i dykteryjek. Nie jest to tylko opowieść z cyklu „Ja”. Na jej bowiem stronicach autor wspomina niemal wszystkich najwybitniejszych polskich żeglarzy, sławne jachty, pływające pod polską i innymi banderami. Maciejowi pisanie przychodzi łatwo, wszak to naukowiec, autor artykułów i książek. W tej ostatniej, pisze o swoich licznych spotkaniach z żeglarzami i szczurami lądowymi, na morzach i kontynentach świata. Sporo miejsca poświęca wizytom w Nowej Zelandii.

Góral „spod samiuśkich Toter”, o zakopiańskim nazwisku, przygodę z morzem rozpoczął jako student nauk przyrodniczych w Poznaniu. Tam zapisał się do uczelnianego klubu żeglarskiego. Morzu pozostał wierny, mimo iż w swoim życiu był również pracownikiem instytutów naukowych i Muzeum Narodowego w Szczecinie. Zresztą, każda jego wyprawa morska miała w dużym stopniu charakter naukowy, o czym również pisze w książce. Maciej wiele przeżył i widział na morzach świata, zmagał się z wieloma niebezpieczeństwami. Życiorys godny pozazdroszczenia, życiorys twardego, odpornego na trudy górala. Oprócz opisywania wyzwań i uroków samego żeglowania, solidarności i wzajemnej pomocy prawdziwych żeglarzy, autor podaje przykłady zmagań z biurokracją (zaczajona pod różnymi szerokościami geograficznymi) czy niepotrzebnego mieszania się polityki do żeglarstwa.

Oburza się na incydent pobicia na plaży w Gdyni, w 2013 roku, grupy, mających śniadą skórę, żeglarzy meksykańskich, którzy kilka dni wcześniej wspaniale zostali przyjęci przez mieszkańców Szczecina na zlocie żaglowców z całego świata.

Wskazuje też na zmiany, nieodwracalne, bo spowodowane niebywałym postępem technologicznym, ale pozbawiające żeglarstwo romantyzmu. Ze smutkiem zauważa, że do miana żeglarzy pretendują ludzie, którzy opływają Przylądek Horn, z wynajętym, za duże pieniądze, skipperem, po to, aby się pochwalić swoim żeglarskim „osiągnięciem”. Horn stal się morskim odpowiednikiem Mt. Everestu, na który, za pieniądze, w miarę bezpiecznie, można się wspiąć z asystą Sherpów.

Są w książce również zabawne historyjki, np. o morskich chrztach, w tym o księdzu, członku załogi jachtu, który klęczał przed Maciejem, przebranym za Neptuna, podczas przekraczania koła podbiegunowego. Otóż, kiedy zwierzchnicy duchownego dowiedzieli się o tym, dostał burę za złamanie przykazania: „Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną”. Z książki dowiedziałem się również, że poczta butelkowa ciągle jeszcze działa, bo wrzucona w Afryce Południowej butelka z wiadomością po paru latach ląduje na plaży jednej z wysp karaibskich. Odpowiedź nadchodzi jednak pocztą klasyczna, bo prąd morski działał w tym przypadku w jedną stronę…

Nie, nie będę streszczał dzieła Macieja, bo wszyscy którzy kochają żeglarstwo z pewnością po nią sięgną. Jeżeli są zainteresowani, proszę o kontakt.

I na koniec. Ta książka przywołała moje miłe wspomnienia ze spotkań z Maćkiem w Auckland i z wieloma innymi polskimi żeglarzami, którzy przypływali do Nowej Zelandii, ale jest to temat na inną okazję. Tymczasem życzę wszystkim żeglarzom stopy wody pod kilem, a szczurom lądowym, dobrego 2021 roku. Góralowi ze Szczecina zaś gratuluję świetnej książki. Mam nadzieje na spotkanie i kolejne jego opowieści. Może w prawdziwej tawernie portowej, przy butelce rumu?

Bogusław Nowak
Konsul Honorowy RP w Nowej Zelandii
dziennikarz

Recenzja zamieszczona na portalu Kolosy i w żeglarskim periodyku Wiatr

Kolejna recenzja, tym razem filmowa: